De Nieuwe Beschaving — Hans Wendrich / Harry Ikink 1962
Schrijver / dichter / zwerver Harry Ikink werd in januari 1932 in Den Haag geboren. De man zou best wel eens dood kunnen zijn, en anders zal dat er toch relatief snel van komen. Ik weet het niet of hij nog leeft. Op internet is er nauwelijks iets over hem te vinden.
“Gelukkig maar!” voel ik me denken, en dat meen ik.
Harry, de schrijver, in onze digitale netwerk era, is een niet-persoon. Ik zou het willen wezen.
Gezegend.
Maar ik ken Harry Ikink. Eind van de jaren 1970 was Harry één van de twee nog legale bewoners van het pandje Quellijnstraat 161 in de Amsterdamse Pijp. Op twee hoog achter. Hij hielp mee twee hoog vóór voor mij als woning te kraken. Dat zal eind 1976 zijn geweest, of begin 1977. Doet er hier even niet zo toe. Harry was een kwart eeuw ouder dan ik was. En hij was schrijver. In de wintermaanden schreef hij op twee hoog achter in de Pijp. In de zomermaanden zwierf hij in de zon, in het zuiden van Europa. Portugal, denk ik dan. Want op derde verdieping en op zolder, daar woonden jonge, politiek aktieve Portugezen, crypto-anarchisten avant la lettre, neem ik aan, als wij allemaal, waar hij bevriend mee was en die hij hielp de weg vinden in het Amsterdam van toen. Misschien waren het studenten, ook dat weet ik niet meer. Maar het waren goeie gasten, één voor één.
Ik was een jonge geleerde, of een jonge kunstenaar, of een popmuzikant, een would-be star. Student misschien. Ik wist het niet. Harry kwam ik natuurlijk af en toe tegen, op de overloop, waar ook mijn toilet was. Op dat toilet vond ik regelmatig een boeketje bloemen. Die legde Harry er, want het was daar dat hij vóór mijn komst in de woning de vorige bewoner dood had aangetroffen. Hersenbloeding.
Harry was een schrijver. Die vertellen verhalen. En hij leende me al snel een van zijn boeken, dat ik zijn werk kon lezen. Ze waren bij de Bezige Bij als Literaire Reuzen Pockets verschenen. Zo las ik in die dagen ‘De Blindganger’, LRP 266, verschenen in 1968. Snel. Want ik moest het boek gauw weer teruggeven en er vooral ook voorzichtig mee zijn, zei de buurman.
Net als ik in die tijd, leefde ook Harry ’s nachts. Ik multiplayde new wave songs op mijn Akai bandrecorder. En Harry schreef. Een historische roman, vertelde hij, en een enkele keer zag ik hoe hij dat deed, de vloer bezaaid met de fragmenten die hij in de nacht op zijn Hermes Baby type machine tikte en met schaar en lijm tot een manuscript in elkaar plakte.
Of die historische roman waaraan Harry in ieder geval in 1977 en 1978 werkte ooit werd uitgebracht, ik weet het niet. En ik kan me van De Blindganger niks meer herinneren. Maar jaren later kwam ik het boek tegen op een boekenmarkt of in een antiquariaat, en ik kocht het natuurlijk. Net als een eerder boek dat ook bij De Bezige Bij verscheen, in 1962. Getiteld als de protagonist, een dakloze man: Samuel Wasseli.
Wasseli.
Zo heet de hoofdpersoon op de omslag.
In de gedrukte tekst komt er nog een ‘e’ na de ‘i’.
Samuel Wasselie.
Halverwege de novelle helpt Samuel Wasselie de schilder Hans Wendrich om in diens atelier één van zijn doeken te verplaatsen.
“[…] Plat om de achterkant van het schilderij heen gespannen, keek Hans Wendrich in Wasselie’s richting […] Hij tilde het gevaarte aan de zijkant op en zette een voet eronder […] Beetje voor beetje begon Hans Wendrich te draaien […] Beetje voor beetje viel het licht erop. Van Hans Wendrich waren enkel nog maar een paar vingertoppen en een schoenpunt te zien, maar het schilderij werd te rood om daar naar te kijken. Het doek schuifelde helemaal rood achteruit […] Wasselie wende langzaam aan het rood en ontdekte precies op de plaats waar je zo iets altijd kunt vermoeden: Een paar bruine voeten […] De voeten waren aan elkaar gebonden door drie donkere strepen […]”
“[…] De schilder kwam naast hem staan. ‘Ik heb het ‘De Nieuwe Beschaving’ genoemd.’ […]”
(Harry Ikink — Samuel Wasseli. De Bezige Bij, Amsterdam 1962, pp. 96-98)
[[_Noot: Joris van Casteren zocht en sprak zo’n decennium geleden met ‘vergeten schrijvers’ als Harry Ikink. Harry’s verhaal is te vinden is in de bundel Zeg mijn lezers dat ik doorschrijf: portretten van vergeten schrijvers die eind 2012 verscheen bij Prometheus. Of Harry nog leeft, blijft de vraag._]]
Originally published August 11, 2023 at http://www.harsmedia.com.
